04 Μαρ Ειλεός εντέρου: Τι είναι & πώς αντιμετωπίζεται
Ο ειλεός εντέρου, κοινώς γνωστός ως ένας τύπος απόφραξης του εντέρου, είναι μια δυνητικά επικίνδυνη πάθηση που εκδηλώνεται με αδυναμία του οργάνου να προωθήσει το εντερικό περιεχόμενο. Το απότοκο της συγκεκριμένης κατάστασης είναι η διάταση του εντέρου και εν τέλει ολόκληρης της κοιλιάς. Ο ειλεός εντέρου εκδηλώνεται συχνότερα στο λεπτό έντερο και μπορεί να προκύψει από ποικίλες αιτίες, που κυμαίνονται από μηχανικές αποφράξεις όπως όγκοι ή στενώσεις έως λειτουργικά προβλήματα όπως δυσλειτουργία μυών ή νεύρων. Η ανεύρεση και η στοχευμένη θεραπεία του ειλεού του εντέρου, ειδικά μέσω χειρουργικής επέμβασης όταν είναι απαραίτητο, είναι ιδιαίτερα σημαντική λόγω της πιθανότητας εμφάνισης απειλητικών για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκών.
Ειλεός εντέρου: Αιτιολογία
Γενικότερα, ο ειλεός του εντέρου διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, τον αποφρακτικό και τον παραλυτικό. Ο αποφρακτικός ειλεός εμφανίζεται όταν υφίστανται φυσικά εμπόδια που εμποδίζουν τη προώθηση του εντερικού περιεχομένου. Οι συνήθεις αιτίες μηχανικής απόφραξης διακρίνονται σε αυτές που εντοπίζονται εκτός του εντέρου και σε αυτές που γίνονται αντιληπτές μέσα στο όργανο. Ως προς τα αίτια εξωτερικής απόφραξης του εντέρου είναι, σε αυτά συγκαταλέγονται οι μετεγχειρητικές συμφύσεις (συμφυτικός ειλεός), η ύπαρξη κάποιας κήλης, η συστροφή του εντέρου ή η ύπαρξη κάποιου όγκου στην κοιλιακή χώρα που να ασκεί πίεση στο έντερο. Ως προς τους παράγοντες που ευθύνονται για την εσωτερική απόφραξη του εντέρου, σε αυτούς συγκαταλέγονται η ύπαρξη κάποιου κακοήθους όγκου (καρκίνος του παχέος εντέρου), η ανάπτυξη φλεγμονής στο τοίχωμα του εντέρου λόγω της νόσου του Crohn ή της εκκολπωματίτιδας, τυχόν στενώσεις ή ξένα σώματα.
Ο παραλυτικός ειλεός, από την άλλη πλευρά, δεν σχετίζεται με κάποια φυσική απόφραξη. Αντιθέτως, προκύπτει σε περίπτωση που για κάποια αιτία το έντερο αδυνατεί να πραγματοποιήσει κινήσεις προώθησης του περιεχομένου του. Εκδηλώνεται δηλαδή λόγω έλλειψης κινητικότητας στο έντερο, και οφείλεται σε ανισορροπίες ηλεκτρολυτών, ως μετεγχειρητική επιπλοκή μιας πρόσφατης χειρουργικής επέμβασης στην κοιλιακή χώρα ή κάποιας επέμβασης ή κάκωσης στη σπονδυλική στήλη ή λόγω κάποιας ενδοκοιλιακής φλεγμονής όπως η παγκρεατίτιδα. Μπορεί επίσης να προκληθεί εξαιτίας διαφόρων άλλων παραγόντων όπως η περιτονίτιδα, η σήψη, η λήψη ορισμένων φαρμάκων (οπιοειδή) ή τυχόν νευρολογικές παθήσεις.
Συμπτώματα ειλεού εντέρου
Τα συμπτώματα του ειλεού του παχέος εντέρου μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την υποκείμενη αιτία και τη σοβαρότητα τόσο του ειλεού όσο και της υποκείμενης πάθησης που τον προκάλεσε. Συχνά το πρώτο σύμπτωμα είναι ο κοιλιακός πόνος, που χαρακτηρίζεται από κράμπες και δυσφορία λόγω της συσσώρευσης αερίων και εντερικού περιεχομένου. Εκδηλώνεται επίσης διάταση τόσο του εντέρου όσο και της κοιλιάς. Σε ορισμένες περιπτώσεις εκδηλώνεται ναυτία και έμετος, ιδίως αν η απόφραξη εντοπίζεται πιο κοντά στο στομάχι. Στα χαρακτηριστικά συμπτώματα του ειλεού του εντέρου συγκαταλέγονται η δυσκοιλιότητα και η αναστολή αερίων και κοπράνων, τα οποία υποδηλώνουν την αδυναμία του εντέρου να εκκενώσει το περιεχόμενό του. Να σημειωθεί ότι ο παραλυτικός ειλεός παρουσιάζεται με γενικευμένη διάταση της κοιλιακής χώρας και διάχυτο πόνο, ενώ ο αποφρακτικός ειλεός προκαλεί πιο έντονα συμπτώματα, με ισχυρό και τοπικά εστιασμένο πόνο κυρίως στην περιοχή της απόφραξης.
Ειλεός εντέρου: Επιλογές διαχείρισης & θεραπείας
Η αρχική προσπάθεια διαχείρισης για τον ειλεό του εντέρου είναι σε πρώτη φάση συντηρητική και εξαρτάται από την αιτία και το σημείο της απόφραξης. Πιο συγκεκριμένα, τα συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης για τον αποφρακτικό ειλεό περιλαμβάνουν παύση της πρόσληψης τροφής, ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών
Η αρχική προσπάθεια διαχείρισης για τον ειλεό του εντέρου είναι σε πρώτη φάση συντηρητική και εξαρτάται από την αιτία και το σημείο της απόφραξης. Πιο συγκεκριμένα, τα συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης για τον αποφρακτικό ειλεό περιλαμβάνουν παύση της πρόσληψης τροφής, ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών, και αντιβιοτικών και εισαγωγή ρινογαστρικού σωλήνα (levin) για την ανακούφιση της πίεσης του στομάχου και του εντέρου, ειδικά σε περιπτώσεις που υπάρχουν έμετοι. Αν ο ασθενής παρουσιάσει βελτίωση, τότε σταδιακά επανεισάγεται η κατανάλωση τροφών και σταματά η χορήγηση των ορών. Εφόσον η διατροφή του ασθενούς και η λειτουργία του εντέρου επανέλθουν στο φυσιολογικό, ο ασθενής είναι έτοιμος να πάρει εξιτήριο. Ο παραλυτικός ειλεός του εντέρου αντιμετωπίζεται επίσης στην πλειοψηφία των περιπτώσεων συντηρητικά, με παύση της πρόσληψης τροφής, ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών, ενώ ωφέλιμα λειτουργεί και η λήψη εντεροκινητικών ή υπακτικών φαρμακευτικών σκευασμάτων και η πραγματοποίηση υποκλυσμών. Συνήθως αποκαθιστώντας την αιτία που είναι υπεύθυνη την παράλυση του εντέρου, η συντηρητική θεραπεία του παραλυτικού ειλεού είναι επιτυχημένη.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο, η χειρουργική αποκατάσταση είναι απαραίτητη. Η χειρουργική επέμβαση λαμβάνεται υπόψη όταν υπάρχουν ενδείξεις μηχανικής απόφραξης ή όταν ο παραλυτικός ειλεός αποτυγχάνει να υποχωρήσει με συντηρητική αντιμετώπιση. Οι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης είναι η ανακούφιση από την απόφραξη, η αφαίρεση μη βιώσιμων τμημάτων του εντέρου και η πρόληψη επιπλοκών όπως η διάτρηση, η ισχαιμία και η σήψη. Οι χειρουργικές επιλογές ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία και τη θέση του ειλεού. Αρχικά, ο συμφυτικός ειλεός εντέρου αντιμετωπίζεται με λύση των συμφύσεων. Σε περίπτωση που το αίτιο της απόφραξης είναι κάποιος όγκος ή μη αναστρέψιμες βλάβες στο όργανο όπως νεκρωτικά τμήματα, έχει ένδειξη η εκτομή τμήματος του εντέρου. Η εκτομή μπορεί να γίνει και με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους (λαπαροσκοπική χειρυυργική παχέος εντέρου / ρομποτική κολεκτομή). Ο Γενικός Χειρουργός Πειραιάς Δρ. Γεώργιος Γεωργίου αντιμετωπίζει χειρουργικά τον ειλεό εντέρου όταν υφίστανται οι κατάλληλες ενδείξεις, προκειμένου να προληφθούν απειλητικές για την υγεία του ασθενούς επιπλοκές.