31 Οκτ Η σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση των πρωκτικών παθήσεων
Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ταλαιπωρείται καθημερινά από παθήσεις του πρωκτού (αιμορρροΐδες, ραγάδες, συρίγγια, αποστήματα κ.α.). Συχνά, λόγω της φύσης του προβλήματος (άγχος, φόβος, ανασφάλεια, ντροπή) ο ασθενής καθυστερεί να αναζητήσει ιατρική συμβουλή και φροντίδα ή δοκιμάζει να αυτοθεραπευθεί, ψάχνοντας μόνος του απαντήσεις και λύσεις στο διαδίκτυο, σε φίλους και γνωστούς ή μέσω κάποιου φαρμακοποιού.
Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις όπου αναζητήθηκε ιατρική συμβουλή αλλά δεν ήταν η ορθή, για πολλούς λόγους (μη εξειδίκευση του ιατρού στις πρωκτολογικές παθήσεις, το πολύβουο και απρόσωπο περιβάλλον ενός δημόσιου νοσοκομείου, η παροχή λάθος πληροφοριών εκ μέρους του ασθενούς κ.α.). Η καθυστέρηση αυτή ή η λανθασμένη αρχική διάγνωση και θεραπεία περιπλέκει τα πράγματα και διογκώνει το πρόβλημα.
Η πρωκτολογία είναι ένα ιδιαίτερο κομμάτι της ειδικότητας της Γενικής Χειρουργικής. Απαιτεί αυξημένη γνώση της ανατομίας και της φυσιολογίας της περιοχής, τεχνική επάρκεια σε έναν αριθμό διαφορετικών τεχνικών (παλιών και νέων), σεβασμό και υπομονή, ενδιαφέρον για τον ασθενή και το πρόβλημά του, εξατομίκευση της θεραπείας στον εκάστοτε ασθενή και συνεχή ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις και τις νέες μεθόδους στο πεδίο αυτό.
Οι σύγχρονες μέθοδοι θεραπείας των πρωκτικών παθήσεων είναι ανώδυνες, ασφαλείς (ως προς τον κίνδυνο μετεγχειρητικής αιμορραγίας, ακράτειας κλπ) και αποτελεσματικότερες των κλασσικών τεχνικών. Αυτή η εξέλιξη ήρθε σαν αποτέλεσμα της πληρέστερης γνώσης μας σχετικά με την ανατομία της περιοχής (αγγειακά πλέγματα αιμάτωσης αιμορροΐδων, πορεία περιεδρικών συριγγίων κ.α.) κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Η βαθύτερη κατανόηση της παθοφυσιολογίας των πρωκτικών παθήσεων αλλά και της χρήσης εξελιγμένων μορφών τεχνολογίας (υπέρηχοι, laser κ.α.) στην διάγνωση και τη θεραπεία τους συνετέλεσαν αποφασιστικά στη βελτίωση των μεθόδων θεραπείας.
Για παράδειγμα, μέχρι πριν μερικά χρόνια οι αιμορροΐδες περιγράφονταν ως «κιρσοειδείς» διευρύνσεις των αιμορροϊδικών φλεβών (δηλαδή κιρσοί), ενώ σήμερα πια γνωρίζουμε ότι πρόκειται για διόγκωση του υποβλεννογόνιου τριχοειδικού πλέγματος που τροφοδοτείται από μια αρτηρία (inflow) και απάγεται από μια φλέβα (outflow).
Έτσι, ενώ κατά την κλασσική χειρουργική τεχνική θεραπείας των αιμορροΐδων (Milligan-Morgan ή Ferguson) γίνεται «τυφλή» απολίνωση των αγγείων στη βάση του αιμορροϊδικού όζου και εκτομή των αιμορροΐδων, οι σύγχρονες τεχνικές αντιμετώπισης (αιμορροϊδοπλαστική LHP, HeLP, απολίνωση με χρήση υπερήχων HAL-RAR) της τόσο συχνής αυτής πάθησης μεταχειρίζονται Doppler υπερήχους.
Κατά αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ο ακριβής εντοπισμός των αιμορροϊδικών αγγείων καθώς και συσκευές laser για την απολίνωση των αγγείων και τη συρρίκνωση των όζων.
Καθώς, λοιπόν, οι αιμορροΐδες δεν αφαιρούνται αλλά θεραπεύονται in situ, εξαλείφεται ο μετεγχειρητικός πόνος, ο κίνδυνος στένωσης του πρωκτικού δακτυλίου ή ακράτειας, ενώ ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Μια άλλη συχνή πάθηση του πρωκτού είναι τα περιεδρικά ή περιπρωκτικά συρίγγια, τα οποία συνήθως ξεκινούν σαν φλεγμονές στην εν λόγω περιοχή, οι οποίες μετά την αρχική θεραπεία τους (διάνοιξη και παροχέτευση υπό αντιβιοτική κάλυψη) καταλείπουν έναν συριγγώδη πόρο με συνεχή πυώδη εκροή.
Η συνήθης πρακτική μέχρι και πριν από λίγα χρόνια ήταν η εκτομή του συριγγίου ή η περίδεσή του με ελαστικό νήμα (seton), τεχνική με καλά αποτελέσματα αλλά με ένα σημαντικό ποσοστό ακράτειας (βιβλιογραφικά μη σαφώς καθορισμένο, συχνά κυμαινόμενο μεταξύ 5-38%, στις περισσότερες όμως μελέτες είναι περί το 10-15%).
Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση των περιεδρικών συριγγίων προστάζει την προεγχειρητική χαρτογράφηση του συριγγίου (είτε με ενδοορθικό υπέρηχο είτε με μαγνητική τομογραφία), ώστε να γνωρίζουμε την ακριβή πορεία του πριν επιχειρήσουμε οποιαδήποτε χειρουργική παρέμβαση.
Η θεραπεία (μέθοδος FiLAC) γίνεται με τη βοήθεια οπτικής ίνας laser που περνάει μέσα από το συρίγγιο και εκπέμποντας συνεχή ενέργεια κυκλοτερώς σφραγίζει το συρίγγιο. Δεν υπάρχει κίνδυνος ακράτειας, δεν δημιουργείται ανοιχτό τραύμα στην περιοχή (που συνήθως απαιτεί 1-2 μήνες για να κλείσει) και τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά.
Η μέθοδος αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με κάποια άλλη από τις νεότερες τεχνικές αντιμετώπισης των συριγγίων (όπως η LIFT ή ο ενδοορθικός βλεννογονικός κρημνός) σε σύνθετες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις.
Μια επίσης συχνή πάθηση της (ευρύτερης) περιοχής είναι η κύστη που εμφανίζεται στον κόκκυγα, που αφορά κυρίως νεαρά άτομα και συχνότερα άρρενες. Η κλασσική χειρουργική επέμβαση συνίσταται στην αφαίρεση της κύστης με χειρουργική τομή, οπότε μένει πίσω μια ευρεία κοιλότητα που είτε συγκλείνεται με ράμματα που παραμένουν για 20 τουλάχιστον μέρες ή αφήνεται να κλείσει μόνη της με καθημερινές αλλαγές (στην αρχή ιδιαίτερα επώδυνες) σε βάθος 1, 2 ή και 3 μηνών.
Υπάρχουν ακόμη πιο εκτεταμένες επεμβάσεις (off-midline closure, Limberg flap κ.α.) που απαιτούν κι αυτές γενική αναισθησία αλλά και μεγαλύτερη ενδονοσοκομειακή νοσηλεία (από 3 έως 6-7 μέρες).
Γίνεται αντιληπτό ότι με τις μεθόδους αυτές ο ασθενής βιώνει μια πραγματικά τραυματική (σωματικά αλλά και ψυχολογικά) εμπειρία που τον απομακρύνει για μεγάλο χρονικό διάστημα από τις καθημερινές του δραστηριότητες (δουλειά, σπουδές, αθλητισμός κλπ).
Η μέθοδος FiLAC (Fistula Laser Closure) είναι η σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης της κύστης του κόκκυγα, που έρχεται να δώσει λύση σε όλα τα παραπάνω προβλήματα. Γίνεται αποκλειστικά με τοπική αναισθησία, δεν έχει μετεγχειρητικό πόνο.
Στοιχείο το οποίο επιτρέπει άμεσα στον ασθενή να είναι δραστήριος έχοντας υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας (πάνω από 90%) από τις συμβατικές χειρουργικές τεχνικές. Δεν αφήνει ουλές και μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους ασθενείς ανεξάρτητα από τον αριθμό των συριγγίων ή από προηγούμενες επεμβάσεις.
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η σύγχρονη χειρουργική προσέγγιση είναι (όπως άλλωστε οφείλει να είναι) ελάχιστα επεμβατική (minimalinvasive) και άρα λιγότερο τραυματική, ελάχιστα ή καθόλου επώδυνη και συνάμα επιτρέπει ταχεία ανάρρωση και επιστροφή στην καθημερινότητα. Όλα αυτά δεν μπορούν παρά να είναι προς όφελος του ασθενούς.